التهاب لثه از بیماری های رایج دندان است که برای هر کسی پیش می‌آید اما هنگامی که باردار هستید اگر دچار التهاب لثه شوید قضیه متفاوت است. پس بیایید ببینیم چگونه از التهاب لثه در بارداری پیشگیری کنیم؟ چگونه التهاب لثه بارداری را کنترل کنیم تا یک دهان تمیز و سالم در بارداری داشته باشیم که به نوزاد آسیب نزند. با ۲۰۸۰ همراه باشید.
التهاب لثه بارداری چیست؟
التهاب لثه بارداری نوعی التهاب و حساسیت لثه است که به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش حساسیت لثه‌ها نسبت به پلاک دندان و باکتری‌های دهانی ایجاد می‌شود. زمانی که پلاک دندانی روی سطح دندان‌ها باقی بماند، باکتری‌های موجود در آن سمومی ترشح می‌کنند که به بافت لثه آسیب می‌زند. در دوران بارداری، به دلیل افزایش سطح هورمون پروژسترون، لثه‌ها جریان خون بیشتری دریافت می‌کنند و همین موضوع باعث می‌شود حساستر، متورم‌تر و مستعد خونریزی شوند. خبر خوب این است که با رعایت بهداشت دهان و دندان، مراجعه منظم به دندانپزشک و داشتن سبک زندگی سالم می‌توان این عارضه را کنترل کرد.
التهاب لثه بارداری می‌تواند در هر زمانی از بارداری رخ دهد اما معمولاً بین ماه دوم تا هشتم شایع‌تر است. در بسیاری از زنان، شدیدترین حالت التهاب لثه بارداری در سه‌ماهه دوم مشاهده می‌شود.
علائم التهاب لثه در بارداری چیست؟
علائم این بیماری ممکن است در ابتدا خفیف باشد اما با گذشت زمان می‌تواند شدت پیدا کند. شایع‌ترین نشانه‌های التهاب لثه بارداری شامل موارد زیر است:
- قرمزی و تورم لثه‌ها
- حساسیت و درد هنگام مسواک زدن یا جویدن غذا
- خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان
- بوی بد دهان ناشی از تجمع باکتری‌ها
- احساس ناراحتی و التهاب در اطراف دندان‌ها
در برخی موارد، ممکن است توده‌ای قرمز و غیرسرطانی روی لثه‌ها ظاهر شود که به آن تومور بارداری یا Oral Pregnancy Tumor گفته می‌شود. این توده‌ها معمولاً در ناحیه دندان‌های جلویی فک بالا دیده می‌شوند و اغلب پس از زایمان خودبه‌خود از بین می‌روند. با این حال، اگر چنین موردی مشاهده شد، بهتر است برای بررسی دقیق به دندانپزشک مراجعه کنید.
درمان التهاب لثه در بارداری
چرا بارداری باعث التهاب لثه می‌شود؟
اصلی‌ترین دلیل التهاب لثه در بارداری تغییرات هورمونی است. افزایش سطح هورمون پروژسترون و پلاک دندان باعث خونریزی و التهاب قابل توجه در زنان باردار می‌شوند. همچنین عواملی مانند ویار بارداری، استفراغ‌های مکرر، تغییر رژیم غذایی و مصرف مواد قندی بیشتر می‌توانند به تشدید این وضعیت کمک کنند.
در واقع می‌توان گفت بارداری به‌تنهایی باعث التهاب لثه نمی‌شود، بلکه شرایط را برای فعالیت بیشتر باکتری‌ها و حساسیت بالای لثه‌ها آماده می‌کند. به همین دلیل رعایت بهداشت دهان و دندان در این دوران اهمیت دوچندان دارد.
بیشتر بخوانید: چرا سلامت دندان در بارداری مهم است؟
عوارض التهاب لثه بارداری برای مادر و جنین چیست؟
نادیده گرفتن التهاب لثه بارداری می‌تواند پیامدهای جدی برای مادر و حتی سلامت جنین داشته باشد. اگر این بیماری درمان نشود، ممکن است به پریودنتیت (Periodontitis) تبدیل شود که یک نوع پیشرفته از بیماری لثه است. پریودنتیت می‌تواند باعث از دست دادن بافت‌های نگهدارنده دندان و در نهایت لق شدن یا افتادن دندان‌ها شود.
اما نگرانی اصلی فقط سلامت دندان‌ها نیست بلکه سلامت نوزاد و مادر است. التهاب و عفونت‌های دهانی می‌توانند موادی در بدن آزاد کنند که بر رحم و جفت تأثیر گذاشته و احتمال زایمان زودرس را افزایش دهند. بنابراین رسیدگی به سلامت لثه‌ها در این دوران نه‌تنها برای مادر بلکه برای سلامت نوزاد نیز ضروری است.
مطالعات نشان دادند که بیماری‌های لثه در بارداری ممکن است با زایمان زودرس و وزن کم نوزاد هنگام تولد ارتباط داشته باشد.
چگونه از التهاب لثه بارداری پیشگیری کنیم؟
مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری، کنترل پلاک دندانی از طریق رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان است. با این اقدامات ساده می‌توان تا حد زیادی خطر ابتلا به التهاب لثه در دوران بارداری را کاهش داد. برخی راهکارهای کلیدی عبارتند از:
- مسواک زدن دو بار در روز با مسواک نرم یا مسواک برقی
- استفاده روزانه از نخ دندان برای حذف پلاک‌های بین دندانی
- شست‌وشوی دهان با دهان‌شویه‌های بدون الکل و ضد پلاک
- مراجعه منظم به دندانپزشک در دوران بارداری
- شستن دهان پس از هر بار استفراغ برای جلوگیری از تأثیر اسید معده بر دندان‌ها
توصیه دندان‌پزشکان برای سلامت لثه در بارداری چیست؟
دندان‌پزشکان توصیه می‌کنند خانم‌ها پیش از بارداری یک معاینه کامل دندان‌پزشکی انجام دهند تا در صورت وجود مشکلات لثه‌ای، درمان‌های لازم انجام شود. این اقدام می‌تواند احتمال بروز التهاب لثه بارداری را به میزان زیادی کاهش دهد. این نکات ساده می‌توانند به زنان باردار کمک کنند تا با کمترین مشکلات لثه‌ای این دوران را پشت سر بگذارند.
در طول بارداری نیز رعایت موارد زیر توصیه می‌شود:
- استفاده از خمیردندان ضد پلاک و ضد التهاب لثه
- مصرف مواد غذایی سرشار از کلسیم، فسفر، پروتئین و ویتامین‌های A، C و D
- پرهیز از مصرف بیش از حد شیرینی‌ها و تنقلات چسبنده
- نوشیدن آب کافی برای حفظ رطوبت دهان
- مشورت با پزشک یا دندانپزشک درباره مصرف مکمل‌های ویتامینی
چگونه التهاب لثه در بارداری را درمان کنیم؟
اگر با وجود رعایت بهداشت، علائم التهاب لثه بارداری ادامه پیدا کند، باید به دندانپزشک مراجعه کرد. دندانپزشک ممکن است درمان‌هایی مانند جرم‌گیری ملایم، استفاده از دهان‌شویه‌های مخصوص یا در موارد شدیدتر درمان دارویی تحت نظر پزشک زنان تجویز کند.
بارداری بدون التهاب لثه
نکته مهم این است که بیشتر اقدامات دندان‌پزشکی در دوران بارداری بی‌خطر هستند و حتی توصیه می‌شود برای جلوگیری از پیشرفت بیماری انجام شوند. بنابراین نباید به دلیل نگرانی از بارداری، مراجعه به دندانپزشک را به تعویق انداخت. در صورت بروز تومور بارداری نیز معمولاً پس از زایمان خودبه‌خود برطرف می‌شود، اما اگر مشکل‌ساز باشد، دندانپزشک می‌تواند آن را درمان کند.
استفاده از خمیر دندان بدون فلوراید و مواد شیمیایی
علاوه بر مراجعه به دندانپزشک، خمیر دندانی که در دوران بارداری استفاده می‌کنید نیز اهمیت دارد. برخی خمیر دندان‌ها مواد شیمیایی و رنگ مضر دارند که سلامت مادر و جنین را به خطر می‌اندازد و عوارض جبران ناپذیری را در پی دارد، اما با انتخاب یک خمیر دندان خوب در این دوران می‌توانید سلامت خود و نوزادتان را تضمین کنید.
خمیر دندان بدون فلوراید و فاقد مواد شیمیایی مانند خمیر دندان زیرو ۲۰۸۰ در دوران بارداری مفید است، چون یک ژل کاملا بی رنگ و طبیعی است که خاصیت کف کنندگی بالایی دارد، به صورتی که تمام دندان‌های شما را تمیز می‌کند و هیچ باکتری را زنده نمی‌گذارد تا سلامت نوزاد را به خطر بیاندارد.
جمع‌بندی
دوران بارداری، دورانی‌ست که زنان از هر نظر حساستر می‌شوند، چه از نظر جسمی و چه از نظر روانی. دهان و دندان نیز از این قائده مستثنی نیستند، از این رو باید در این دوران شیرین و سخت تا هنگام تولد نوزاد از دندان‌ها مراقبت کرد تا دچار التهاب لثه بارداری نشوند. با پیشگیری یا درمان این بیماری سلامت جنین و نوزاد تضمین می‌شود، از این رو استفاده از خمیر دندان بدون مواد مضر مانند خمیر دندان زیرو ۲۰۸۰ در این دوران توصیه می‌شود.