گاهب دون توجه یکی از دندان‌ها سیاه می‌شود و می‌میرد. اما دندان مرده یعنی چه؟ آیا واقعاً دندان‌ها هم می‌میرند؟ بله. وقتی جریان خون در پالپ دندان متوقف شود، بافت زنده داخل دندان دیگر زنده نیست و به آن دندان مرده گفته می‌شود. این وضعیت ممکن است بی‌علامت یا بسیار دردناک باشد. در این مقاله سعی می‌کنیم به‌صورت کامل توضیح دهیم که دندان مرده چیست و چگونه علائم آن را تشخیص دهیم؟ با ۲۰۸۰ همراه باشید.
دندان مرده چیست و چگونه به این وضعیت می‌رسد؟
دندان مرده به دندانی می‌گویند که پالپ آن (بخش نرم داخلی که حاوی عصب و عروق خونی است) دیگر زنده نیست. وقتی این بافت بمیرد، دندان خاصیت حیاتی خود را از دست می‌دهد و ممکن است به رنگ تیره یا خاکستری درآید مانند دندان‌هایی که با مواد سیاه پر می‌کنید. این اتفاق به دلایل مختلفی مانند ضربه، پوسیدگی شدید یا عفونت رخ می‌دهد. در اغلب موارد، مرگ دندان تدریجی است و با درد، تغییر رنگ یا بوی بد دهان همراه می‌شود. دندانی که دیگر زنده نیست، نه تنها عملکرد طبیعی ندارد بلکه می‌تواند به یک منبع عفونت تبدیل شود، پس به قول معروف دندان خراب را باید کند و انداخت دور!
علائم دندان مرده چیست؟
علائم دندان مرده چیست؟
اگر بدانید علائم دندان مرده چیست؟ می‌توانید زودتر برای درمان اقدام کنید. مرگ عصب دندان همیشه با درد همراه نیست و شاید نشانه‌های دیگری داشته باشد، پس اگر چند نشانه از نشانه‌های زیر را داشتید حتما به پزشک مراجعه کنید. ممکن است این علائم ابتدا خفیف باشند اما به‌مرور شدیدتر شده و موجب درد یا عفونت وسیع شوند. این نشانه‌ها عبارتند از:
- تغییر رنگ دندان: دندانی که مرده، اغلب رنگ تیره، خاکستری یا زرد کدر پیدا می‌کند.
- درد شدید یا ضربان‌دار: مخصوصاً هنگام گاز زدن یا خوردن غذاهای گرم/سرد.
- بوی بد دهان: به دلیل تجمع باکتری در دندان مرده.
- تورم لثه اطراف دندان: التهاب لثه یا حتی آبسه.
- لقی دندان یا حس فشار در آن ناحیه.
چه زمانی عصب دندان می‌میرد؟
یکی از سوالات پرتکرار بیماران از دندانپزشکان این است که چه زمانی عصب دندان می‌میرد؟ در پاسخ باید گفت: معمولاً زمانی که عصب دندان در معرض آسیب شدید قرار گیرد و بدن نتواند آن را ترمیم کند، مرگ آن آغاز می‌شود. زمان دقیق مرگ عصب دندان بستگی به شدت آسیب دارد. گاهی طی چند روز و گاهی طی چند ماه این اتفاق رخ می‌دهد. در مواردی، فرد اصلاً متوجه مرگ عصب نمی‌شود تا زمانی که درد یا عفونت ظاهر شود، پس همیشه به فکر دندان‌هایتان باشید و آن را احیا کنید، قبل از اینکه نوش دارو بعد از مرگ سهراب باشد.
آیا عصب دندان خود به خود از بین می‌رود؟
سوال دیگر این است، آیا عصب دندان خود به خود از بین می‌رود؟ پاسخ این است: بله، در برخی شرایط خاص ممکن است عصب دندان بدون علامت خاصی از بین برود، به‌ویژه در افراد با سیستم ایمنی قوی که واکنش التهابی بدن کم‌تر بروز می‌کند. گاهی اوقات پس از یک ضربه شدید به دندان، به‌ظاهر مشکلی نیست اما عصب به‌مرور از بین می‌رود و دندان دار فانی را وداع می‌کند یا در مواردی که پوسیدگی به‌آرامی به عمق دندان می‌رسد، بافت زنده به‌تدریج تحلیل می‌رود. در این موارد، بیمار زمانی متوجه می‌شود که رنگ دندان تغییر کرده یا عفونت ایجاد شده است. به همین دلیل، مراجعه منظم به دندان‌پزشک و گرفتن عکس رادیوگرافی می‌تواند مرگ خاموش عصب را زودتر نشان دهد.
بیشتر بخوانید: برفک دهان چیست؟
چگونه دندان مرده را درمان کنیم؟
اگر دندانی مرده تشخیص داده شد حتماً باید درمان شود، در زیر به روش‌های درمانی دندان مرده می‌پردازیم که بستگی به میزان خرابی آن دندان دارد، گاهی می‌شود دندان را نجات داد و گاهی هم دیگر دیر شده است.
عصب‌کشی (درمان ریشه)
در این روش، دندان‌پزشک بافت مرده را خارج کرده، کانال ریشه را پاک‌سازی می‌کند و سپس با ماده‌ای مخصوص پر می‌کند. عصب‌کشی مانع گسترش عفونت می‌شود و دندان برای مدت طولانی قابل استفاده خواهد بود.
کشیدن دندان
در مواردی که عفونت شدید باشد یا ساختار دندان به‌طور کامل از بین رفته باشد، ممکن است کشیدن دندان تنها راه باقی‌مانده باشد.
روکش یا ترمیم نهایی
پس از عصب‌کشی، اغلب دندان نیاز به روکش دارد تا از شکستگی جلوگیری شود. این کار باعث حفظ عملکرد و زیبایی دندان می‌شود. گاهی کامپوزیت یا ایمپلنت نیز کارساز است.
پیشگیری از مردن دندان
دلایل مردن دندان یا از بین رفتن آن چیست؟
علل مرگ یا از بین رفتن دندان می‌تواند شامل پوسیدگی عمیق که به مینای دندان و عصب می‌رسد، ضربه‌های فیزیکی ناشی از تصادف یا فعالیت‌های ورزشی، عفونت پالپ به دلیل نفوذ انواع باکتری دهان، فشار مداوم ناشی از دندان‌قروچه و حتی انجام درمان‌های دندانی متعدد روی یک دندان باشد. در صورت بی‌توجهی به درمان به‌موقع، این عوامل به تدریج باعث مرگ کامل دندان و نیاز به کشیدن یا درمان‌های پیچیده‌تر می‌شوند.
- پوسیدگی عمیق: رایج‌ترین علت مرگ عصب.
- ضربه‌های فیزیکی: مانند تصادف، افتادن یا ضربه‌های ورزشی.
- عفونت پالپ: اگر باکتری‌ها به پالپ برسند، باعث التهاب و مرگ آن می‌شوند.
- فشار مداوم (دندان‌قروچه): فشاری که شب‌ها به دندان‌ها وارد می‌شود می‌تواند به مرور باعث آسیب به پالپ شود.
- درمان‌های دندانی زیاد: مثلا پر کردن‌های متعدد در یک دندان که به بافت زنده آسیب می‌زنند.
چطور مانع مردن دندان شویم؟ راهکارهای پیشگیری ساده اما مؤثر
مسواک زدن منظم با خمیردندان خوب حاوی فلوراید، استفاده روزانه از نخ دندان، پرهیز از شکستن مواد سخت با دندان، به‌کارگیری محافظ دهان در ورزش‌های پر برخورد، انجام معاینات دوره‌ای هر شش ماه، درمان سریع پوسیدگی‌ها و کنترل دندان‌قروچه با نایت‌گارد یا کاهش استرس برای پیشگیری از مرگ عصب دندان ضروری است. این اقدامات پیشگیرانه هم هزینه کمتری دارند و هم از درد و مشکلات بعدی جلوگیری می‌کنند. پیشگیری همیشه ارزان‌تر و ساده‌تر از درمان است.
جمع‌بندی
اگرچه دندان‌ها به‌ظاهر سخت و مقاوم‌اند، اما بخش درونی آن‌ها بسیار حساس و آسیب‌پذیر است. مرگ عصب دندان ممکن است بی‌صدا و بدون علائم رخ دهد، اما عواقب آن می‌تواند دردناک، گران‌قیمت و حتی خطرناک باشد. با شناخت اینکه چه زمانی عصب دندان می‌میرد، علائم دندان مرده چیست، درمان دندان مرده چیست و چطور مانع مردن دندان شویم، می‌توانید نقش فعالی در حفظ سلامت دهان خود داشته باشید. فراموش نکنید که حتی اگر دندانی مرده باشد، هنوز می‌توان آن را حفظ و از بروز عفونت جلوگیری کرد، به شرطی که به‌موقع اقدام کنید.