از مهم‌ترین سیستم‌های بدن هر انسان، دندان اوست. دندان خوب و زیبا نه تنها لبخند شما را زیبا‌تر می‌کند، بلکه در بسیاری از امور روزمره انسان نقش کلیدی دارد. به عنوان مثال جویدن، بلعیدن و گاز زدن اولین مرحله سیستم گوارشی است. علی‌رغم مهم بودن دندان‌ها، شاید بسیاری از افراد علوم عمومی کاملی درباره‌ی آن‌ها نداشته باشند و این طبیعی است. در این مطلب، به بررسی نام دندان ها و اسم دندان‌ها در دندانپزشکی خواهیم پرداخت، تا بیشتر با این بخش از دهان آشنا شویم. در ادامه همراه ۲۰۸۰ باشید.
اسم دندان ها در دندانپزشکی
دانستن اطلاعات درباره‌ی اسم دندان ها در دندانپزشکی و اسم علمی دندان ها شاید لازم و ضروری نباشد، اما می‌تواند در مواقع سخت بسیار کابردی واقع شود. دندان‌ها اسامی زیادی دارند و در دندانپزشکی از اسم علمی دندان‌ها زیاد استفاده می‌شود. اسم علمی دندان‌ها توسط چارت و شماره مشخص می‌شود. معمولا ۳۲ دندان دائمی در دهان انسان وجود دارد که در ۴ دسته می‌توان آن‌ها را تقسیم نمود.
برای اسامی دندان ها به ترتیب می‌توان این‌گونه شرح داد: دندان های پیش، دندان های نیش، دندان های آسیا یا آسیاب کوچک، و دندان های آسیاب بزرگ. به طور کلی دندان رشد دندان انسان، از ۶ ماهگی شروع می‌شود. اسم علمی دندان ها برای پزشکان بسیار کاربردی است و دندانپزشک‌ها استفاده زیادی از آن می‌کنند.
در زیر به صورت کامل نام دندان ها در دندانپزشکی و اسم انگلیسی دندان ها آمده است:
- دندان شکن‌ها (Third Molar) یا همان دندان عقل
- دندان کینه‌ای‌ها (Molar) در ناحیه عقب دهان هستند و سایز بزرگ دارند
- دندان بریده‌ها (Incisor) دندان‌های جلویی خرد کننده غذا
- دندان کانین (Canine) این دندان‌ها به شکل مخروطی هستند.
- دندان پریمولار (Premolar) برای آسان کردن بلع غذا و خرد کردن
- دندان مولار اول (First Molar) بین دندان عقل و پریمولار قرار دارند
- دندان مولار دوم (Second Molar) که بعد از اول قرار گرفته است
- دندان مولار سوم (Third Molar) که آخرین دندانی‌ست بیرون می‌زند
نام دندان ها به ترتیب
هر دندان در دهان وظیفه‌ی متفاوتی دارد. اولین قدم، برای شناخت نام آن‌ها به ترتیب این است که بدانیم یک دندان از چند بخش تشکیل شده است. دندان انسان، دارای سه بخش تاج، مینا، و ریشه است که با توجه به کاربرد و ظاهر خود در دسته بندی‌های مختلف (۴ دسته بندی ذکر شده) قرار می‌گیرند. هر دو نیم‌کره دهان از دسته‌بندی‌های مختلفی از دندان‌ها تشکیل شده است و همه آن‌ها فرم و شکل منحصر به فرد خود را دارند. هر کدام از این دندان‌ها از اهمیت بالایی برخوردارند و عملکرد هر یک در دهان خاص و متفاوت است.
نام دندان های فک بالا
دندان های فک بالا دارای چند نوع هستند. نام دندان های فک بالا به ترتیب از آسیاب بزرگ، آسیاب کوچک، نیش، دندان های پیش، نیش، آسیاب کوچک و آسیاب بزرگ تشکیل شده است. دندان انسان بعد از هشت ماهگی شروع به رشد سریع می‌کند و اولین دندانی که در فک بالا و فک پایین رشد می‌کند؛ دندان‌های شیری هستند. دندان های شیری مهمان های دوست داشتنی دهان ما تا سن هشت سالگی می‌باشند. این روند می‌تواند تا ۱۵ سالگی نیز ادامه یابد.
نام دندان های فک بالا: آسیاب سوم (عقل)، آسیاب دوم، آسیاب اول، آسیاب کوچک دوم، آسیاب کوچک اول، نیش، ثنایای کناری، ثنایای میانی.
نکته: معمولا مهم‌ترین دندان ها در میان نام دندان‌های فک بالا، دندان‌های آسیاب بزرگ هستند که باید به خوبی از آن ها محافظت کرد.
نام دندان های فک پایین
دندان‌های فک پایین نیز مانند دندان های فک بالا هستند. دندان‌های فک پایین نیز همانند دندان های فک بالا به ترتیب وظایف مهمی را بر گردن دارند. به طور معمول و بر اساس سیستم یونیورسال دندان‌های فک بالا با اعداد ۱ تا ۱۶ و نام دندان‌های فک پایین با اعداد ۱۷ تا ۳۲ مشخض می‌شود. با وجود تفاوت سیستم رشد دندان در هر فرد، سیستم شماره گذاری اسامی دندان‌ها ثابت است.
نام دندان های فک پایین: آسیاب سوم (عقل)، آسیاب دوم، آسیاب اول، آسیاب کوچک دوم، آسیاب کوچک اول، نیش، ثنایای کناری، ثنایای میانی
نام دندان های جلویی
دندان های جلویی که در فارسی به عنوان ثنایا نام برده می‌شوند در جلوی دهان قرار گرفتند. مسئولیت اصلی دندان‌های جلویی برش و خرد کردن است که در روند هضم و بلعیدن غذا کمک می‌کند. نام دندان های جلویی به طور کلی به دو بخش دندان‌های پیش (Incisors) و دندان های‌نیش (Canines) تقسیم بندی می‌شود. به علاوه، یکی دیگر از کمک‌های دندان‌های جلویی، کمک به تکلم انسان است که تاثیری کوچک اما مهم دارد.
دندان عقل
دندان عقل یا به انگلیسی (Wisdom Teeth) از دسته‌بندی دندان‌های آسیاب بزرگ است. این دندان به دلیل رشد در سن ۲۰ سالگی همراه با بلوغ سنی در انسان، به دندان عقل معروفند و جزو مهم‌ترین دندان‌ها در شماره گذاری اسامی دندان‌ها به شمار می‌روند. ما در هر فک دو دندان عقل داریم که در علم دندانپزشکی به طور معمول آن‌ها را به سه بخش نیمه نهفته، نهفته، و رشد کرده تقسیم می‌کنند. دندان عقل نهفته، دندانی است که درون لثه قرار دارد و بیرون نزده است، در حالی‌که دندان عقل نیمه نهفته مقدار کمی رشد کرده و بیرون از لثه است. لازم به ذکر است که دندان عقل رشد کرده در برخی موارد می‌تواند به دیگر دندان ها آسیب برساند، به همین دلیل نیاز است تا قبل از آسیب و پوسیدگی دندان‌های دیگر، دندان عقل را بکشید.
شماره گذاری اسامی دندان ها
شماره گذاری اسامی دندان‌ها به چهار بخش تقسیم می‌شود. نیم فک چپ و راست در فک بالا و نیم فک راست و چپ در فک پایین. برای شماره گذاری اسامی دندان های کودکان از شماره های ۵ تا ۸ نیز استفاده می‌گردد. برای شماره گذاری اسامی دندان‌ها چندین سیستم جهانی وجود دارد که رایج ترین آن که در ایران نیز زیاد استفاده می‌گردد، سیستم پالمر است. شماره گذاری اسامی دندان‌ها به صورت مارپیچ و از نیمه فک بالا سمت راست رقم می‌خورد. آخرین دندان در آن ناحیه از دهان، دندان عقل است.
از معمول‌ترین روش های اسم گذاری دندان طبق سیستم پالمر است. سیستم پالمر سیستم جهانی و تایید شده توسط سازمان فدراسیون جهانی دندانپزشکی است و از نوین‌ترین روش‌های نامگذاری دندان محسوب می‌شود. این روش هم در ایران و هم در کشورهای خارجی استفاده می‌شود. سیستم یونیورسال نیز وجود دارد که دندان‌ها را از شماره ۱ تا ۳۲ شماره گذاری کرده است، اما در روش پالمر دهان به ۴ بخش تقسیم می‌شود، فک بالا قسمت چپ و راست، فک بالا قسمت چپ و راست. در هر کدام از این قسمت‌ها ۸ دندان وجود دارد که از ۱ تا ۸ نامگذاری می‌شوند.
بیشتر بخوانید: مینای دندان کجاست؟
سیستم های مختلف اسامی دندان ها
همان‌طور که گفتیم، سیستم‌های مختلفی برای نام گذاری اسامی دندان‌ها پدید آمده است. سیستم فلمینگ، سیستم فدریشن دندانپزشکی جهانی یا همان (سیستم پالمر) FDI، و سیستم آمریکایی دندانپزشکی ADA از رایج‌ترین سیستم‌های شماره گذاری دندان محسوب می‌شوند. هر سیستم مزایا و معایب خود را دارد؛ اما به طور کلی کارکرد این سیستم‌ها یکسان است. شناختن برخی از این سیستم‌ها می‌تواند به دندانپزشکان از منظر حرفه‌ای بسیار کمک کند.
بهترین راه‌های مراقبت از دندان
نام دندان‌ها مهم هستند و مراقبت از آن‌ها مهم‌تر. دندان خوب نه تنها لبخندی زیبا برای شما به ارمغان می‌آورد، بلکه در امور روزمره و ضروری انسان مثل خوردن و آشامیدن کمک زیادی می‌کند. مسواک زدن، استفاده از نخ دندان، استفاده از خمیردندان های معتبر، دهان‌شویه، ترک دخانیات، و چکاپ چندماهه یا حتی سالانه برای مراقبت و نگه‌داری از دندان‌ها لازم است. مراقبت از دندان کار سختی نیست و می‌تواند از بیماری های شایع دهان و دندان جلوگیری کند و دردسر را برایتان دور نگه دارد.
برای مثال شما می‌توانید از مسواک کراس اکشن ۲۰۸۰ استفاده کنید که یک مسواک برای تمامی دندان‌هاست. همچنین خمیر دندان زیرو ۲۰۸۰ نیز می‌تواند یک انتخاب خوب برای سلامت دندان‌ها باشد، چون فاقد فلوراید، مواد شیمیایی، رنگ و شیرین کننده مصنوعی است. برند بیست هشتاد تمامی محصولات لازم برای مراقبت از دندان‌ها ارائه می‌کند.
خمیر دندان با کیفیت برای مراقبت از دندان
خمیر دندان خوب از مسواک خوب واجب‌تر است، درست است مسواک وسیله ساینده و مکانیکی عمل مسواک زدن است، اما اگر خمیر دندان مرغوبی نداشته باشید تا بالاترین اثرات را روی دندان شما بگذارد، کار شما بیهوده می‌شود. خمیر دندان های ۲۰۸۰ به همی دلیل تولید شدند تا عمل مسواک ۲۰۸۰ را تکمیل کنند. مواد داخل خمیر دندان وظیفه‌ی مراقبت و پیشگیری از پوسیدگی‌ها و ایجاد یک لایه محافظت از سطح دندان توسط فلوراید و فاکتورهای دیگر را دارند، پس از این زمان به بعد در خرید خمیر دندان دقت لازم را داشته باشید.
جمع بندی
دانستن اسم علمی دندان‌ها شاید برای مردم عادی مورد نیاز نباشد اما هنگامی که به دندانپزشکی می‌روید، اگر نام دندان‌ها و سیستم شماره گذاری دندان‌ها را به خوبی بلد باشید می‌توانید به راحتی بفهمید کدام دندانتان خراب شده است تا دندانپزشک راحت‌تر بتواند شما را درمان کند. خمیر دندان های ۲۰۸۰ توصیه پزشکان برای داشتن دندان‌های سالمی است که حالا اسامی آن‌ها را بهتر می‌شناسیم، پس مراقب دندان‌های خود باشید تا در ۸۰ سالگی ۲۰ دندان سالم داشته باشید.